Ucuz benzin için formül geliştirildi.

Shell, Socar RWE ile ortak çalışan, petrokimya devi Petkim'in ortaklarından Erdal Aksoy'un genç veliahtları Batu Aksoy ile Banu Aksoy Tarakçıoğlu, ucuz benzinin formülünü açıkladı. İkiliye göre, devleti 2 milyar liralık zarara uğratan 10 numara yağ sorununun çözülmesi ve Petrol Yasası'nın çıkarılması ile benzin ucuzlar...

İki genç insan, iki kardeş Batu Aksoy ile Banu Aksoy Tarakçıoğlu, Türk petrol devi Turcas Petrol'ün yönetiminde önemli işler yapıyor. Onlar, babaları Erdal Aksoy'un gelecekteki iki veliahtı. Aksoy'un başkanı olduğu firmada ve bağlı ortaklıklarda onun yükünü paylaşıyorlar. Üniversiteyi bitirip, başka şirketlerde tecrübe edindikten sonra enerjinin her dalına girmek zorunda kaldılar.

Batu Aksoy, Turcas Petrol'ün CEO'su konumunda. Ablası Tarakçıoğlu ise yönetim kurulu üyesi. Kamuoyu, Batu Aksoy'u yaptığı zor işinden çok, film yıldızı Hülya Koçyiğit'in torunu Neslişah Alkoçlarla evlenip, bir yıl sonra da boşanmasıyla tanıdı. Genç enerji veliahtı, bundan şikayetçi olsa da "Başa gelen çekilir" düşüncesinde. Bu konudaki sorularıma, "Ne yapalım anlaşamadık ayrıldık" diyor.

■ Batu Bey, Turcas'ı halka nasıl anlatmak lazım?

Grubumuz, petrol-petrokimya, elektrik ve doğalgaz gibi üç ana iş kolunda çalışıyor. Ana firmanın çatısında Ataş, Shell &Turcas Petrol, Socar& Turcas gibi şirketler var. Dünya devi Shell ve Azerbaycan devlet petrol şirketi Socarla büyük ortaklıklar mevcut. Mesela, Petkim gibi bir petrokimya devi de bu çatının içinde yer alıyor. Elektrikte Turcas Enerji Holding'de Alman ortak RWE ile büyük yatırımlara imza atılıyor. Doğalgazın amiral gemisi Turcas Gaz, toptan satış yanında rüzgar, doğalgaz alanlarında yatırımların sahibi. Ayrıca Aksoy Holding ayrı bir şirketimiz daha var. Turizm ile gayrimenkul bunun içinde Conrad Otel de burada bulunuyor. Conrad'ı biliyorsunuz Hilton yönetiyor.
Santral 2012'de bitecek

■ Peki, siz A ligindeki firmalar arasında hangi yerdesiniz?

Turcas'ın, kurumsallıkta Türkiye'nin en önde gelen firmalarından birisi olduğunu iddia edebiliriz. Enerjide ise yine Türkiye'nin en önde gelen firmalarından birisi. Kurumsallıkta ilk 15 firma arasındayız. Enerjide kesinlikle ilk 5 firmadan birisiyiz. Bazı segmentlerde birinciyiz. Akaryakıt dağıtımında Shell-Turcas, Petrol Ofisi (POAŞ)Ta beraber zaten o sektöre liderlik yapıyor. Petrokimyada Petkimle Türkiye'deki tek firmayız. Enerji üretimine giriyoruz. Alman ortağımız RWE ile Denizli'de 800 megawatlık (MW) Türkiye'nin en büyük ilk 5 doğalgaz tesisinden birisini yapıyoruz. Bu santralle çok iyi bir oyuncu olacağız. 22 ay sonra 2012'nin sonunda bitecek santral.

■ Akaryakıt sektöründe büyük oyunculardan birisiniz. Ne olacak şu pahalı benzinin hali?

30-40 milyar liralık bir akaryakıt dağıtım pazarından söz etmek lazım. 2009'da petrolün ortalama varili 67 dolardı. Şu anda 95 dolar. Kura bakalım. Geçen yılın ortalaması, 1.40lardaydı bugün 1.50 hatta 1.60larda. Türkiye'deki akaryakıt fiyatını etkileyen iki önemli faktör var, şayet vergileri saymaz isek. Ham petrolün fiyatı ve dolar karşısında TL'nin fiyatı. Bunlara rağmen, akaryakıt firmalarının EPDK'ya verdikleri kar marjında son 4 yılda ortalama TL'de bir artış olmamıştır.

Hep aynı şeyler anlatılıyor. Ben ucuz benzinin formülünü istiyorum!

Şu anda benzin 3.80 TL diyelim. Mazot da 3.30 diyelim. Bunun yaklaşık 90.3'ü vergiler ve Tüpraş'tan alınan malın maliyeti. Kalan 9.7'nin içinde neler var, ona bakalım. Ulusal petrol stoklamanın maliyeti, terminal işletmesi, istasyon yatırımları ve istasyon giderleriyle, bayi ile dağıtımcının brüt kâr marjı. Bizim net karımız yüzde 1.2leri geçmez.

Avrupa'da pompacı yok

■ Düzenleme yapılırsa istasyonları satın alıp, bayi kârını ortadan kaldırır mısınız?

Alırız tabii ki. Ama bu sonsuz kaynak ve zaman gerektiren bir durum. Nasıl alalım? Mevzuatsal olarak Avrupa ve ABD'den bir fark var Türkiye'de. Bu da maliyet farkı. Avrupa'da 7 gün 24 saat benzin pompasında pompacı yok. Bunun bir maliyeti var. Çözümü sordunuz, öncelikle vergiler belirli bir noktaya inmeli. 3.80lik benzin litresinin 2.80'i vergiye gidiyor.

■ Devlet, yüksek vergiden vazgeçmiyor. Bunun dışında çare nedir?

Öncelikle, çok ciddi bir "10 numara yağ" denilen büyük kaçak durumu var. Ucuza satılan 10 numara yağ, solvent ve benzeri ürünler katılarak araçlarda motorin yerine kullanılıyor. Bununla daha iyi mücadele edilirse Türkiye son 2 yılda yaklaşık 2 milyar liraya ulaşan kayıp ve kaçağı önler. Bu da bir yöntemdir. 2 milyar liralık vergiyi devlet alabilse belki benzinin litresi 2.20 lira olabilecektir. Tükettiğimiz miktarda bile Türkiye'de petrol yok. Bu kaynağımız olsaydı, yüksek fiyat düşebilirdi. Şu anda Meclis'te bekleyen bir Petrol Kanunu Tasarısı var. Bu çıkarılsa, petrol arama çalışmaları çok hızlanır. Bir türlü sıra gelemedi.

Babam daha vizyoner ben teknokratım

■ Batu Bey, babanızla aranızdaki en büyük fark nedir?

Bu soruyu sanırım babam ayrı yanıtlar, ben ayrı yanıtlarım. Kendime göre konuşmam gerekirse aramızdaki fark, babam daha vizyoner bir insan, ben daha teknokrat bir insanım. Daha çok, işin teknik ve mekanik kısmına odaklanırım. İkimiz de elektrik mühendisiyiz ama ben biraz daha işin elleri kolları gibi hareket eden detaycı biriyim. Belli bir işe odaklanarak, ondan sonuç almayı isterim. O daha makro, işi bütünüyle görme yeteneğine sahip. Tecrübenin de rolü var. İşi iyi harmanladığımızı düşünüyoruz.

Zenginiz diye yatmadık

■ Banu Hanım, siz yönetim kurulundaki tek kadınsınız. Babanızla aranız nasıl?

İyi anlaşırız. Batu ile bizim bakış açılarımız birbirine daha iyi uyar. Genelde babam, çok vizyoner olduğu için risk almaya, cesur kararlar almaya meyillidir.

■ İki kardeş onu frenliyorsunuz mu?

Herhalde ona karşı bir savunma mekanizması gelişti biz de. Daha çok riskleri hesaplamayı, daha kontrollü adımlar atmayı tercih ediyoruz. Babamız da kontrollüdür ama çok cesur ve hızlı bir müteşebbis ruhu var. Her zaman tüm fırsatları değerlendirmek ister. Bazen ona yetişemiyoruz.

■ Gençler atak olur, sizde baba daha atak. Biraz tersine değil mi?

Batu Aksoy: Babamın çok güveninden kaynaklanıyor. Büyük yatırımlarda da ciddi görevler veriyor bizlere. İkinci jenerasyona başka şirketlerde bizim kadar şans verilemiyor. Ben 12 yıldır, ablam ise 13 yıldır çalışıyoruz. Üniversiteden çıktığımız günden beri iş hayatının içindeyiz. Önce başka şirketlerde çalıştık, sonra da buraya geldik. Bir gün boş durmadık.

Banu Aksoy Tarakçıoğlu: Biz daha fazla sonuç görmek istiyoruz. Babam da bir sabır ve geniş bakışı var. Bize diyor ki, sabırlı olun diyor. O daha uzun vadeli bakış açısına sahip.

Batu Aksoy: Babam, iyimser ve pozitif bakış açısına sahip. Biz, 2001 krizini yaşadık.

Çok büyük bir krizdi. İşe yeni girmiştik. Korkuyoruz, endişe ediyoruz. İki kardeş olarak yanlış kararlarımız da oldu. Babamız çok anlayışlı davrandı. Çok üzüldük. Ama o buna sevindiğini söyledi ve "Hayatta parayla bile size bu tecrübeyi yaşatamazdım" dedi.

■ Zengin çocuğuyuz diye hiç yan gelip yatmadınız mı?

Gerçekten hiç öyle bir şey yapmadık. Babamızın gösterdiği yoldan gittik.

Banu Aksoy Tarakçıoğlu: Sadece çocuğum doğduktan sonra ilk 3 ay işe gelemedim.

Batu Aksoy: Hatta doğumunun haftasında işe geldi. Evine yolladık.

Çok derinde olduğu için maliyet yükseliyor

■ Ülkede petrol yok diye mi Petrol Yasası çıkarılmıyor?

Petrol, Türkiye'de var ancak çok derinlerde var. Doğu'da, Güneydoğuda, Karadeniz'de de olduğu düşünülüyor. O yüzden Karadeniz'de aramalar da yapılıyor. Çok derinde olması maliyetin yükselmesine neden oluyor. TPAO, Petrobrass, Exon-Mobil gibi şirketlerle anlaşma yaparak şu anda Karadeniz'de arıyor.

Ümitli bir bekleyişteyiz, hem vatandaş hem de endüstri mensubu olarak umutluyuz. Belki Petrol Kanunu'nun çıkarılmasıyla arama faaliyetleri artırılır. Türkiye'de petrol tarihine bakıldığında, ne zaman ki kanunlar daha iyi düzenlenmiş, arama ve çıkarma faaliyetlerinde de yükselme olmuş. Bizim dernekte bunların grafikleri bulunuyor. Durum çok net olarak izleniyor.

Nabucco en çok Türkiye'ye yarar

■ Nabucco projesi, gündemdeki önemini koruyor mu?

Nabucco, Türkiye'nin üzerinden geçecek ve Doğu'daki gazı Avrupa'ya ulaştırma, birleştirme emelinde olan bir proje. Nabucco'nun etkileyeceği iki proje daha var. Birisi Poseidon, diğeri de TAP (Translantik Pipe Line) projesi. Bildiğimiz şey, Türkiye üzerinden ne kadar fazla petrol ve doğalgaz hattı geçerse Türk tüketicisi ve enerji sektörü çok daha fazla faydalanır.

Petrol fiyatı 80-100 dolar arasında olur

■ Avrupa'daki krizler, bize yansır mı?

En büyük tehlike, önümüzdeki dönemde küresel petrol fiyatlarının artmasıdır. Dünyada bir toparlanma söz konusu. Ancak iki üç yıl daha sürecek. Eğer, petrol fiyatları çok yükselirse bu toparlanma ile mümkün olmaz. Petrol fiyatları, bence daha toparlanma bitmediğinden dolayı varil başına 80-100 dolar bandında kalacaktır. Şahsi görüşüm. Çünkü, fiyatın artması, ülkelerin büyümelerini güçleştiriyor. Ciddi artış, dünyayı frenlemeye sokar, ekonomik büyümeyi zorlaştırır.

■ Elektrikli otomobil, petrolün saltanatını gelecek 10 yılda nasıl etkiler?

Bana göre petrolün saltanatı 10 yıl hatta 20 yıl daha fazla sürer. Elektrikli otomobilin kitlesel olarak yollara çıkması çok zaman alır.

■ 10 numaralı yağ meselesinde büyük rant var. Nasıl çözülür?

Her yerde görüyorsunuz, litresi 2 lira civarında yağ satılıyor. Biz 3. 80 lira diyoruz, onların fiyatı çok düşük kalıyor. Demek ki bir yanlışlık var. Çözüm, kaçakçılıkla mücadelede. Yasal mevzuatın düzenlenmesi gerekiyor. 10 numaralı yağın dizele kanştinlmaması, tüketimde kullanılmaması gerekiyor.

Aliağa’daki rafineri, 2014’te devreye girecek

■ Rafineride son durum nedir?

Petkim Aliağa'daki rafineride finansmanı tamamlayacağız. Tüm mühendislik çalışmaları bitmek üzere. 2012'de inşaatı başlamayı ve 2014'de operasyona geçmeyi planlıyoruz. Burası,, Tüpraş'tan sonraki ikinci büyük rafineri olacak. Petkim eski genel müdürü Kenan Yavuz, şimdi Socar-Turcas Grubu'nun CEO'su oldu. Ayrıca Ege Bölgesi Sanayi Odası'nın (EBSO) da yönetim kurulu üyesi.

■ Peki, 2008'de dünyada yaşanan kriz sizin sektörleri nasıl bir konuma getirdi?

Kriz şunu gösterdi. Dünyada finansal bir balon oluşmuştu. Bu balon patladı. Biz, reel ekonominin, reel sektörün gerçek durumunun ortaya çıkacağına inanıyoruz. Reel sektörün varlıklarını yaratmasıyla beraber gerçek değeri, nakit değeri de ortaya çıkacak. Reel derken, sanayiden bahsediyoruz.

Azerbaycan'la gerginlik bizi etkilemedi

■ Azerbaycan'la Türkiye arasına Ermeni meselesinden dolayı bir ara karakedi girdi. Bu gerginlik, sizin Socar'la ortaklığınızı etkiledi mi?

Etkilenmedik. Türkiye ile Azert>ay-can arasına da karakedi girdiğine inanmıyoruz. Kısa vadeli olaylar tturtalam böyle görüntüler yaratmış olabilir.Zaten siyasetle ekonomiyi herkes ayrı değerlendirmeli. İki ülke de bu olgunlukta. Gerçekten Türkiye ile Azerbaycan iki kardeş ülke. Çok ciddi sağlam geçmişleri var Socar-Turcas Ortaklığı da aslında Türk-Azeri ortaklığıdır.