Enerjide arz güvenliğinin sağlanması, dışa
bağımlılıktan kaynaklı risklerin azaltılması, iklim değişikliği ile
mücadelenin etkinliğinin artırılması ve çevrenin korunması hedefleri
çerçevesinde, enerji üretiminden kullanımına kadar olan süreçte
verimliliğin artırılması, israfın önlenmesi ve enerji yoğunluğunun
azaltılması amacıyla bir dizi adım atılmaya hazırlanılıyor.
Alınan bilgiye göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Elektrik
İşleri Etüt İdaresi tarafından hazırlanan ''Enerji Verimliliği Strateji
Belgesi Taslağı'' görüşleri alınmak üzere, kurum ve kuruluşların
görüşüne açıldı.
Taslakta, kişi başına enerji kullanımı yüksek, aynı zamanda da birim
yurt içi hasıla başına az enerji kullanan ülkeler arasında yer almanın
temel amaç olduğu, bu amaç doğrultusunda; 2023 yılında, 2000 yılı ABD
doları değeriyle ve 1998 GSYH serisiyle bin dolarlık GSYH için yaklaşık
282 litre petrol eşdeğeri birincil enerji kullanımının 225 litreye, 1
dolarlık GSYH için, 0,53 kilovatsaat (kWh) civarında olan elektrik
kullanımının ise 0,45 kWh'e indirilmesinin temel hedef olarak kabul
edildiği belirtildi.
Taslağa göre bu hedeflere ulaşmak için, sanayi, hizmetler ve konut
sektörlerinde standardına uygun enerji yönetimi uygulanacak, sertifikalı
enerji yönetici sayısı 2012 yılı sonuna kadar 5 bin kişiye çıkarılacak
ve faaliyetteki OSB'lerde enerji yönetim birimleri kurulacak.
Bu bağlamda, bu yıl içinde EİEİ işbirliği ile TSE tarafından enerji
yönetimi konusunda zorunlu standart çıkarılacak ve uygulanması için
gerekli mevzuat düzenlemesi yapılacak.
-VERİMLİLİK ARTIRICI
PROJE FAALİYETLERİ-Meslek odalarının, üniversitelerin ve enerji verimliliği danışmanlık
şirketlerinin (EVD) yetkilendirilmesi ile söz konusu faaliyetler sanayi,
hizmetler ve konut sektörlerinde yayılacak.
2012 yılı sonuna kadar, kamuda, ağır sanayide ve ticari binalarda
tasarruf potansiyelleri ve verimlilik artırıcı önlemler belirlenmiş
olacak. İşletmelerin enerji yoğunluğunu azaltmak üzere ikişer yıllık
hedefler koymaları zorunlu tutulacak.
Sanayi ve hizmetler sektörlerinde, verimlilik artırıcı projelerin
(VAP) ve enerji yoğunluğunu azaltmayı taahhüt eden gönüllü anlaşmaların
EİEİ bütçesinden desteklenmesine devam edilecek, ayrıca
ulusal/uluslararası fonların yönlendirilmesine çalışılacak.
-ELEKTRİK SEKTÖRÜNDE
ENERJİ VERİMLİLİĞİ-Elektrik enerjisi üretim tesislerinde verim gözetilecek, atık
enerjiden yararlanılacak, iletim kayıpları azaltılacak, yerinden enerji
üretimi özendirilecek ve talep tarafı yönetimi uygulanacak.
Bu bağlamda, termik santralların lisanslama sürecinde asgari çevrim
verimi ve atık ısılardan yararlanılması (bölge ısıtması veya
kojenerasyon) ile ilgili kriterlere yer verilecek.
Yüksek verimli kojenerasyon tesisleri veya yenilenebilir enerji
kullanımı ile yerinden üretim yapılarak ulusal şebekeden talebin
azaltılması, dengeleme ve uzlaştırma piyasası kapsamında özendirilecek.
Toplu Konut İdaresi, toplu konut projelerinde yenilenebilir enerji
kaynaklarını analiz ederek konut maliyetinin yüzde onunu geçmeyen
uygulamaları yapacak.
-BİNALARDA ENERJİ
PERFORMANSI-Mimari, ısı yalıtımı, ısıtma ve soğutma sistemi ve elektrifikasyon
konularındaki standartları, asgari performans kriterlerini ve asgari
uygulamaları sağlamayan yeni yapılarak ruhsat verilmeyecek. Binalarda
''Enerji Kimlik Belgesi'' uygulanacak, mevcut konularda ısı yalıtımı ve
diğer verimlilik artırıcı uygulamalar ile birlikte sürdürülebilir
ekolojik yapılar özendirilecek.
2023 yılında, en az 10 milyon konutun asgari standartlara uygun
olarak yalıtımı yapılmış olacak.
-ULAŞIMDA ENERJİ
VERİMLİLİĞİ-Toplu taşımacılık yaygınlaştırılacak ve gelişmiş trafik sinyalizasyon
sistemleri kurulacak, şehir içi ulaşım güzergahlarının planlamasında
enerji verimliliği öncelikle gözetilecek.
Bu bağlamdaki mevzuat düzenlemelerinde şu tedbirlere yer
verilecek;-Yüksek motor hacimli binek aracı vergisinin yükseltilmesi,
-Araçlarda enerji verimliliği etiketi uygulanması ve etiketli
araçlardan köprü ve yol ücreti alınmaması,
-Yıl içerisinde ücretsiz toplu taşıma gün sayısının artırılması,
-Sürücü eğitimlerinde enerji verimliliğine yer verilmesi,
-Demiryolu ve deniz taşımacılığının özendirilmesi,
-Topografyası uygun bölgelerde bisiklet güzergahlarının düzenlenmesi,
-Kamu kuruluşlarındaki 15 yılını doldurmuş araçların trafikten
kaldırılması.
-KARBON BORSASI
KURULACAK-Kamu kuruluşlarının bina ve tesislerinde enerji tüketimi,
faaliyetleri olumsuz etkilemeksizin azaltılacak ve 2015 sonuna kadar
kamu sektöründe en az yüzde 15 tasarruf sağlanacak.
Enerji verimliliğinde kamu desteklerinin yanı sıra, banka
kredilerinin yönlendirilmesi, uluslararası fonlardan yararlanılması ve
Türkiye'de ''karbon borsası''nın kurulması yönünde çalışmalar yapılacak.
2011 yılı ilk yarısı sonuna kadar karbon borsası konusunda ayrı bir
strateji belgesi hazırlanacak.
Enerjinin arz ve talep tarafındaki emisyon gelişiminin yönetilmesi
için ''Enerji ve Çevre Kurulu'' oluşturulacak.
-ENERJİ VERİMLİLİĞİ
ÇALIŞMALARI-Bu arada birkaç yıl önce başlayan enerji verimliliği (ENVER)
kapsamında yapılan çalışmalar sonucu; sanayi, hizmetler ve konut
sektörlerinde başlatılan enerji yönetimi uygulaması kapsamında,
sertifikalı enerji yöneticisi sayısı bin 750 kişiye ulaştı.
Beyaz eşyada 2008 yılında satışa sunulan ''A'' ve üzeri etikete sahip
enerji verimli ürünlerin toplam satış içindeki payları: buzdolabında
yüzde 75, çamaşır makinalarında yüzde 90, bulaşık makinalarında yüzde
95, fırınlarda yüzde 65 ve klimalarda yüzde 23 oldu.
Kompakt flüoresan lamba satışları, 2004 yılındaki 4 milyon dolarlık
seviyesinden 2007 yılında 20 milyon dolara ve 2008 yılında 32 milyon
dolara ulaştı.
Isı, su, ses ve yangın yalımını içine alan yatılım sektörü, 225
üretici, 62 ithalatçı ve bin 100'ü aşkın uygulamayı firma ile 3,3 milyar
dolarlık ciroya ulaştı.
Leyla Ataman/AA